Το Διαχρονικό Μουσείο της Χαλκίδας « Αρέθουσας»

Στην νότια είσοδο της Χαλκίδας, στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου βρίσκεται το κτίριο Αρέθουσα. Ένα κτίριο που έχει αλλάξει πολλές φορές πρόσωπο μέχρι να πάρει τη σημερινή μορφή του. Αποτελεί μνημείο της Βιομηχανικής Κληρονομιάς της Χαλκίδας που συνεχίζει να εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του αλλά και την πλούσια ταραγμένη ιστορία του.

Το κτίριο, οφείλει το όνομα του στην πηγή της Αρέθουσας που κατά την μυθολογία ήταν νύμφη και αχώριστη συνοδός της Άρτεμης, κόρης του Νηρέως και της Δωρίδος.

Κατασκευάστηκε το 1899 ως οινοποιείο αλλά δεν λειτούργησε για πολύ καθώς είχε επέλθει περίοδος όπου οι αμπελώνες της περιοχής είχαν προσβληθεί από φυλλοξήρα. Έτσι, το εργοστάσιο έκλεισε. Το κτίριο άρχισε ξανά την λειτουργία του το 1921 ως εργοστάσιο κατεργασίας πυρήνα και παραγωγής σαπουνιού. Λίγα χρόνια μετά, το 1924, το εργοστάσιο στέγασε πρόσφυγες από το Προκόπι της Καππαδοκίας που κατέφθασαν με το δεύτερο προσφυγικό κύμα. Το 1937 ξεκίνησε να λειτουργεί στο χώρο του και παγοποιείο μέχρι που επιτάχτηκε από τους Ιταλούς κατακτητές στον πόλεμο του ‘40 για να μετατραπεί σε στάβλο. Κατόπιν αγοράστηκε απ’ την «Οινοπνευματοποιεία Πειραιώς».

Ήταν το πρώτο κτίριο στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου που ηλεκτροδοτήθηκε. Από το 1945 ως το 1953 λειτούργησε σαν παράρτημα της ΑΕΟΠ και φέρεται να παράγει εξαιρετικής ποιότητας κρασί διαφόρων τύπων. Ως τελευταίος ιδιοκτήτης πάντως του εργοστασίου φέρεται ο εβραίος Σόλωνας Σαμψών, ο οποίος συλλαμβάνεται το 1976 για παράνομη εισαγωγή ξυλοπνεύματος με σκοπό την ποτοποιία και έκλεισε οριστικά την δεκαετία του 1980. Το 1988 μετά από αναγκαστικό πλειστηριασμό περιήλθε στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

Μέχρι και σήμερα ξεχωρίζει η καμινάδα του οινοποιείου και τα επιπρόσθετα διακοσμητικά στοιχεία, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι όλο το κτίριο είναι κατασκευασμένο από τούβλο πορσελάνης.

Η  καλή του κατάσταση και η γειτνίαση του με την αρχαία πηγή Αρέθουσα το κατέστησαν κατάλληλο για μουσείο. Έτσι από το 1994 αποφασίστηκε να λειτουργήσει ως πυρήνας του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου. Τριάντα επτά χρόνια αργότερα, το Μάιο του 2021, το κτίριο, επισκευασμένο και αναστηλωμένο, άνοιξε τις πύλες του για το κοινό, συστήνοντας το νέο του πρόσωπο, φιλοξενώντας αρχαιολογικούς θησαυρούς όλης της Εύβοιας και της Σκύρου ενώ θα περιλαμβάνει και περισσότερες χρονολογικές περιόδους.